Alimenty - jak odzyskać ?

Poniżej prezentujemy prawne kroki pozwalające na skuteczne wyegzekwowanie alimentów:

1. Skierowanie sprawy do komornika sądowego

Gdy dłużnik alimentacyjny nie płaci dobrowolnie zasądzonych/ustalonych przez sąd świadczeń alimentacyjnych, w pierwszej kolejności należy skierować sprawę do komornika, który spróbuje je wyegzekwować. W tym celu należy dostarczyć komornikowi prawomocny wyrok sądu lub ugodę zawarta przed sądem (muszą być zaopatrzone w klauzulę wykonalności dopiero wówczas stanowią tytuł wykonawczy uprawniający do egzekucji). Podstawą do egzekucji świadczeń alimentacyjnych jest również zabezpieczenie alimentacyjne, które pozwala na uzyskanie niezbędnych środków na rzecz dziecka w trakcie długotrwałego postępowania sądowego np. rozwodowego. Komornik nie podejmuje egzekucji świadczeń tylko na podstawie ugody ustnej między rodzicami (tzw. alimenty dobrowolne).

Należy również przekazać komornikowi wszelkie informacje na temat dłużnika alimentacyjnego. Pomogą one w skutecznej i szybkiej egzekucji, a są to takie informacje jak: miejsce pobyty, miejsce pracy, stan majątkowy, posiadane wartościowe przedmioty. Jeżeli komornik nie zdoła wyegzekwować pełnej należności (zaległej i bieżącej) w terminie dwóch miesięcy od wszczęcia postępowania, egzekucję uznaje się za bezskuteczną. Wówczas poszkodowany rodzic może uzyskać wsparcie z Funduszu Alimentacyjnego.

2. Pomoc Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w odzyskaniu alimentów.

W dochodzeniu zaległych alimentów po bezskutecznym postępowaniu komorniczym, pomocy może udzielić gmina – Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie. Ma to miejsce wówczas, gdy otrzymujemy wypłatę pieniędzy z Funduszu Alimentacyjnego, ale może o nie wystąpić rodzic, który nie uzyskał wsparcia z państwowej kasy. Poszkodowany rodzic może złożyć wniosek o egzekucję administracyjną.

Wówczas możliwe są następujące poniższe działania:

Gmina jest zobligowana zmobilizować dłużnika do podjęcia pracy, przeprowadzić wywiad alimentacyjny, pobrać oświadczenie majątkowe (pod rygorem odpowiedzialności karnej). Jeżeli dłużnik jest bezrobotny, wówczas gmina skieruje go do urzędu pracy. Ponadto może skierować dłużnika na tzw. prace interwencyjne organizowane w gminie, staże czy udział w szkoleniach zawodowych,
Gdy to nie przyniesie oczekiwanych rezultatów gmina może zabrać dłużnikowi na pewien okres prawo jazdy. Jeżeli unikający płacenia rodzic umożliwi przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, złoży oświadczenie majątkowe, będzie szukał pracy lub ją podejmie, wywiąże się w ostatnich 6 miesiącach ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej 50% kwoty bieżących alimentów – wówczas prawo jazdy zostanie mu zwrócone.
WAŻNE!
Postępowanie administracyjne wszczynane na wniosek organu, dotyczące ścigania dłużników za przestępstwo niealimentacji z art. 209 §1 kodeksu karnego, odnosi się do następujących sytuacji: 1) osoba uprawniona lub jej przedstawiciel ma ustalone prawo do świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego, 2) osoba uprawniona nie pobiera świadczenia z funduszu alimentacyjnego, ale może złożyć do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie wniosek o ściganie dłużnika wraz z zaświadczeniem potwierdzającym bezskuteczność egzekucji komorniczej. Komornik jest zobowiązany do wydania takiego oświadczenia, w terminie do 14 dni od dnia złożenia wniosku.
W przypadku gdy dłużnik alimentacyjny nie płaci alimentów od co najmniej pół roku, wpisywany jest do rejestru biura informacji gospodarczej. To utrudnia zawarcie umowy z dostawcami Internetu, telewizji kablowej lub zaciągnięcie kredytu.

3. Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego

Wypłatą świadczeń alimentacyjnych z Funduszu Alimentacyjnego zajmuje się Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Zespół ds. Funduszu Alimentacyjnego, ul. Narutowicza 73/1, tel. 65 520 94 86. Otrzymanie środków z Funduszu Alimentacyjnego obwarowane jest kilkoma warunkami:

Kryterium dochodowe – przeciętny, miesięczny dochód netto na osobę w rodzinie nie może przekroczyć kwoty 725,00 zł.
Otrzymane świadczenie można otrzymać w wysokości zasądzonych alimentów, ale nie więcej niż 500,00zł miesięcznie.
Pieniądze z Funduszu Alimentacyjnego należą się dziecku, które nie ukończyło 18 roku życia. Chyba, że uczy się ono lub studiuję, wówczas dostaje pieniądze do 25 roku życia.
Jeżeli dziecko ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, alimenty przysługują mu bez względu na wiek.

W przypadku gdy:

Dziecko przebywa np. w domu pomocy społecznej, domu dziecka, ośrodku wychowawczym lub rodzinie zastępczej,
Dziecko zawarło związek małżeński,

świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego nie przysługuje.

4. Ściganie karne za przestępstwo niealimentacji

W związku z nowelizacją art. 209 kodeksu karnego zwiększy się skuteczność ściągania zaległych alimentów. Zgodnie z powołanym wyżej przepisem prawa, w sytuacji gdy dług alimentacyjny stanowi równowartość co najmniej trzech należnych świadczeń okresowych (najczęściej miesięcznych), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

Zgodnie ze zmianą, dłużnicy alimentacyjni mają możliwość uniknięcia kary, jeżeli dobrowolnie wyrównają zaległość.

5. Skarga pauliańska

Kodeks cywilny przewiduje również instytucję tzw. skargi pauliańskiej, którą można złożyć na podstawie art. 527 § 1 Kodeksu cywilnego. Instytucja ta polega na tym, iż gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Oznacza to, że jeśli dłużnik alimentacyjny np. przepisuje nieruchomości lub cenne przedmioty na osobę trzecią, czyli wyzbywa się swojego majątku i wskutek tego staje się niewypłacalny, można dochodzić przed sądem anulowania tej czynności prawnej (np. darowizny, umowy sprzedaży nieruchomości). Takie działanie często bywa skutecznym sposobem na to, by odzyskać zaległe alimenty.